nl fr en
Q-02 logo
werkplaats experimentele muziek en klankkunst
in residentie
Heimo Lattner & Judith Laub
07/05/2016 - 29/05/2016

Spread the voice nr. 1

Bijzondere situaties vragen om bijzondere vormen van communicatie. Soms bemoeilijkt de boodschap de situatie, soms is het de situatie zelf die dat doet. In het geval van de gefloten taal ‘Silbo Gomero’ zijn het beide.
Op La Gomera, een vulkaaneiland in de Atlantische Oceaan, behielpen de bewoners van de bergdorpen zich eeuwenlang met gefluit om zich verstaanbaar te maken. Ze ontwikkelden deze vorm van communiceren zelfs dermate sterk dat ze in grammaticale volzinnen met elkaar konden praten en ook regionale dialecten konden onderscheiden. Tussen 1950 en 1980 verdween het Silbo Gomera echter zo goed als helemaal als gevolg van de uitbouw van het telecommunicatiesysteem, de ontsluiting van het eiland door wegen en nieuwe werkgelegenheidsmogelijkheden in de toeristische sector op de naburige eilanden. Om het tij te keren werd Silbo Gomero vervolgens een verplicht vak op school, waardoor het tegenwoordig in restaurants en hotels als plaatselijke attractie wordt opgevoerd.

De oorspronkelijke context waarin er gefloten werd, is daarmee door een nieuwe vervangen. Op de vraag naar de zin van deze vorm van communicatie vandaag is er geen eenduidig antwoord te geven, net zoals de definitie van een identiteit altijd een stelling is. De inpalming van Silbo Gomero als plaatsvervanger voor authenticiteit zonder onderbouwde historische verwerking en reflectie, benadrukt voor ons evenwel de noodzaak om de gefloten taal in een bredere ideologische context te bekijken.
In samenwerking met meesterfluiter Kico Corra, historici en etnologen van het Museo Etnográfico van La Gomera, de communicatie- en taalwetenschapster Arianna Ancarani, de muzikant en componist Werner Dafeldecker en de dramaturge Karolin Nedelmann ontstonden er in die optiek sinds 2012 diverse werken in uiteenlopende artistieke formats en contexten. Centraal in al deze theoretische en artistieke bespiegelingen staat het gefluit als een soort van geheime codetaal, een scheidingslijn én verband tussen taal en muzikaliteit als culturele praktijk evenals het feit dat het de manier bij uitstek vormt om geluid vanuit het menselijke lichaam zonder technische hulpmiddelen van een maximale reikwijdte te verzekeren.

Ons plan voor Brussel:
Tegen de achtergrond van een historisch conflict werd in Letland in het kader van een referendum in 2012 een stemming gehouden over de tweetaligheid van het land. Dat vormde voor ons het uitgangspunt voor een geluidsinstallatie binnen de context van de geluidskunsttentoonstelling SKAN II 2014 in Riga. In de aanloop hiernaartoe werd de poging om het Lets en het Russisch in gefluit te vertalen, daarbij vastgelegd op film. Zo zien we meesterfluiter Kico Correa bij de opnamen in de geluidsstudio Lets en Russisch van het blad aflezen, terwijl hij met ons in het Frans en met de geluidsingenieur in het Spaans communiceert. En op het einde fluit hij ook het Lets-Russische script. De opnames in kwestie vormen nu de basis voor een nieuw werk, een poging om een voice-over te doen: voiceover, overvoice, voice over voice, stem over stem, stemming, stemmen, overstemmen, … Dit alles rond de vraag, welke stem er nu in feite recht van spreken heeft?

In collaboration with:

LUISTER
Sebastian Dingens - WALKS
Pavel Tchikov 29/11/23
Nika Son - Scatter


Q-O2 wordt gesteund door de Vlaamse Gemeenschap, de VGC en Creative Europe
Q-O2
Koolmijnenkaai 30-34
B-1080 Brussel
info@q-o2.be