Bezoek aan de Toten Winkel
(Bezoek aan de blinde vlek)

Akoestisch onderzoek naar de verdwijnende sporen van undergroundcultuur.

Sinds streaming platforms en online media, algoritmes en gepersonaliseerde dataprofielen de distributie, promotie en presentatie van muziek en andere artistieke vormen hebben overgenomen, heeft er een enorme verschuiving plaatsgevonden in de perceptie en economie van underground / onafhankelijke cultuur.

Eind jaren 1970 werden de eerste onafhankelijke platenlabels opgericht als protest tegen arrogante major labels, de uitbuiting van onervaren artiesten en de stagnatie en zelfgenoegzaamheid in het dode punt van oververzadigde muziekproducties. De muziekindustrie gedroeg zich als een waakhond die niets doorliet dat te spontaan, ruw en onperfect leek. Daarom werden anarchistische ideeën, “moeilijkheid van perceptie”, gebrek aan commerciële bruikbaarheid en vooral obscuriteit in die tijd en nog een hele tijd daarna kwaliteitskenmerken in de bloeiende tuinen van de Anti-Pop. Nette producties en perfect spel werden afgewezen, ideeën gingen boven spelvaardigheid.

45 jaar later lijkt dit idee van kwaliteit en obscuriteit boven kwantiteit en alomtegenwoordigheid te verdwijnen en op zijn kop te worden gezet. In de huidige streamingcultuur, waar iedereen toegang heeft tot zelfpromotieplatforms, wordt de kwaliteit van een artiest beoordeeld aan de hand van het aantal volgers en positieve beoordelingen. Aan de andere kant is de solide ondersteuning van muzikanten door de aankoop van LP’s en CD’s drastisch afgenomen. Terwijl een groot aantal fans in het verleden met argwaan of zelfs minachting werd bekeken door underground gemeenschappen, wordt het tegenwoordig gezien als een teken van kwaliteit en succes. Het oorspronkelijke idee van financiële onafhankelijkheid, een sterk gevoel van groepsdynamiek en “het doen omwille van zichzelf”, is meer en meer ondermijnd door economische druk (vooral huurprijzen) en de noodzaak van een financieringssysteem dat artiesten dwingt boekhouders te worden en spontaniteit te vervangen door planning. De hele ontwikkeling lijkt drie observaties van mij te bewijzen:

1. Kapitalisme brengt niet de beste ideeën voort, maar de best gepromote ideeën.
2. Het internet betaalt niet voor artistieke inhoud, maar alleen voor de doorverkoop of exploitatie ervan
3. Sociale ontmoetingsplaatsen (clubs, bars, huiskamers) zijn essentieel voor het ontwikkelen van een levendige “scene”, hun dynamiek kan niet worden vervangen door online platforms

Ondanks het verdwijnen van het idee van de underground en zijn waarden, is Brussel altijd een bloeiende plek van tegencultuur en anarchistische energie geweest. In mijn onderzoek wil ik erachter komen hoe de perceptie en realisatie van undergroundcultuur en financiële onafhankelijkheid is veranderd. Wat is de status quo? Zijn de nieuwe digitale distributieplatforms en communicatiekanalen in staat om een nieuwe vorm van underground te creëren? Hoe gaan kunstenaars om met vrije expressie en de samenbindende krachten van sociale media?

Gericht op een geluidsonderzoek en misschien een radiofilm, wil ik interviews maken met muzikanten en geluidskunstenaars van verschillende generaties, labels en clubeigenaren, bioscopen, galeries en wandelaars van het riool om de Blind Spots te betreden. Ik ben ook van plan om kleine samenwerkingen (tracks, partituren, concepten) te maken met artiesten uit Brussles die het radio/kunststuk begeleiden.